İyi günler. Konumuz, 657 sayılı Kanununda memurların hakları. Memurlarının hukuki statüsü kanunlarda düzenlenmiştir. Bu düzenleme sonucunda memurlara birtakım haklar tanınmıştır. Bu haklar, memurların kamu görevlerini gereği gibi yerine getirebilmelerini sağlamayı amaçlamaktadır. Bugün memurların uygulamayı isteme, güvenlik, çekilme ve emeklilik haklarını anlatacağım.
Uygulamayı İsteme Hakkı; Devlet memurları, bu Kanun ve diğer mevzuata göre belirlenmiş yürürlükteki hükümlerin, kendileri hakkında aynen uygulamasını isteme hakkına sahiptirler. Örneğin; Kanun, memurun yıllık izin haklarının kullanmasında idareye bazı hususlarda takdir yetkisi verilmiştir. Ancak, İdareler bu yetkisini eşitlik ilkesine uygun olarak kullanmak durumundadırlar. Memurlar, Kanunla hüküm altına alınan yıllık izin haklarının kullanılmasında, ayrımcılık yapılmadan, kendisi için de aynen uygulanmasını talep etme hakkı vardır.
Güvenlik Hakkı; Devlet memurlarının, Kanun’da yazılı haller dışında memurluğuna son verilememekte, aylık ve diğer hakları elinden alınamamaktadır. Bu, onların görevlerini belli bir güvenlik ortamında yerine getirebilmeleri için gereklidir. Böylece hem kamu hizmeti hem de onu yerine getiren Devlet memuru korunmuş olmaktadır.
Devlet memurluğu ancak: memurluğundan çıkarılma ya da göreve son vermeyi gerektiren bir ceza ya da disiplin suçunun işlenmesi; memurluğa alınma şartlarından herhangi birini taşımadığının sonradan anlaşılması ya da memuriyeti sırasında bu şartlardan birini kaybetmesi; memurluktan çekilme ya da çekilmiş sayılma; istek, yaş haddi, malullük sebebiyle emekliye ayrılması, ölümü ve Kanunda hüküm altına alınan diğer hallerde sona erer. Memurluğa son verme ile görevden uzaklaştırma farklı durumlardır. Görevden uzaklaştırma, Devlet memurluğunu sona erdiren bir durum olmayıp, ihtiyati bir tedbirdir. Görevden uzaklaştırılan süre içinde memura aylığının üçte ikisi ödenir, Kanun’un öngördüğü diğer sosyal hak ve yardımlardan faydalanmaya devam eder. Kurumların atamaya yetkili makamı, bakanlık ve genel müdürlük müfettişleri, illerde valiler, ilçelerde kaymakamlar görevden uzaklaştırmaya yetkili amirlerdir. Ancak kaymakamlar İlçe idare şube başkanları hakkında, valinin uygun görüşünü almak kaydıyla bu yetkisini kullanabilirler. Valiler ve kaymakamlar tarafından alınan görevden uzaklaştırma tedbiri, memurun kurumuna derhal bildirilir. Soruşturma sonunda disiplin yüzünden memurluktan çıkarma veya cezai bir işlem uygulanmasına lüzum kalmayan Devlet memurları için alınmış olan görevden uzaklaştırma tedbiri, derhal kaldırılır. Görevden uzakta geçirdikleri süre, derece ve kademe ilerlemesinde değerlendirilir. Görevinden uzaklaştırılan Devlet memurları hakkında uzaklaştırmayı izleyen 10 iş günü içinde soruşturmaya başlanması şarttır. Memuru görevden uzaklaştırdıktan sonra derhal soruşturmaya başlamayan, keyfi olarak veya garaz veya kini nedeniyle bu tasarrufu yaptığı, yaptırılan soruşturma sonunda anlaşılan amirler, hukuki, mali ve cezai sorumluluğa tabidirler. Görevden uzaklaştırma, bir disiplin kovuşturması icabından olduğu takdirde en çok 3 ay devam edebilir. Bu süre sonunda hakkında bir karar verilmediği takdirde memur görevine başlatılır. Bir ceza kovuşturması icabından olduğu takdirde ise görevinden uzaklaştırmaya yetkili amir (müfettişlerin görevinden uzaklaştırdıkları memurlar hakkında atamaya yetkili makam) ilgilinin durumunu her iki ayda bir inceleyerek görevine dönüp dönmemesi hakkında bir karar verir ve ilgiliye bu durum yazı ile tebliğ eder.
Çekilme Hakkı; memurun istediği zaman belirlenen şart ve esaslara göre memurluktan çekilmesi (istifa etmesi) Devlet Memurları Kanunu’nda bir hak olarak düzenlenmiştir. Çekilme, aynı zamanda memurluğun sona ermesidir. Bu hak, Anayasa’nın kabul ettiği çalışma özgürlüğünün doğal bir sonucu olarak kabul edilmektedir. Memurun çekilmesinde esas olan yazılı istekte bulunmasıdır. Ancak, kabul edilir mazereti olmaksızın görevin kesintisiz en az 10 gün süreyle terk edilmesi halinde yazılı müracaat aranmaksızın memurun çekilmiş olduğu (müstafi) kabul edilir. Çekilmek isteyen memur yerine atanan kimsenin gelmesine veya çekilme isteğinin kabulüne kadar görevine devam eder. Yerine atanan kimse bir aya kadar gelmediği veya yerine bir vekil atanmadığı takdirde, üstüne haber vererek görevini bırakabilir. Olağanüstü mazeretle çekilenler, üstüne haber vermek şartı ile bir ay kaydına tabi değildir. Çekilen Devlet memurlarından devir ve teslim ile yükümlü olanlar, bu işlemlerin sonuna kadar görevlerini bırakamazlar. Olağanüstü hal, sıkıyönetim, seferberlik ve savaş hallerinde veya genel hayata müessir afetlere uğrayan yerlerdeki Devlet Memurları yerine atanacaklar gelip işe başlamadıkça görevlerini bırakamaz. Çekilme dilekçesini verdikten sonra usulüne uygun şekilde Devlet memurları görevden çekilenler, 6 ay sonra memuriyete dönebilirler. Çekilme dilekçesini verdikten sonra yerine gelecek memuru beklemeyen, Kanundaki çekilme/göreve başlama sürelerine uymayan ve müstafi sayılan Devlet memurları görevden çekildikten bir yıl sonra yeniden memuriyete dönebilirler. Devir teslim ile yükümlü olanlar çekilme dilekçesini verdikten sonra devir teslim süresine uymadan görevi bırakırlarsa 3 yıl sonra memuriyete dönebilirler. Olağanüstü hal, sıkıyönetim, seferberlik ve savaş hallerinde veya genel hayata müessir afetlere uğrayan yerlerdeki Devlet Memurlarından yerine atanacaklar gelip işe başlamadan görevlerini bırakanlar hiçbir surette memuriyete geri dönemezler. İki defadan fazla olmamak üzere memurluktan kendi istekleriyle çekilenlerden veya bu Kanun hükümlerine göre çekilmiş sayılanlardan tekrar memurluğa dönmek isteyenler, Ayrıldıkları kuruma veya bu Kanuna tabi kurumlara ayrıldıkları sınıfta ya da diğer bir sınıfta, boş kadro bulunmak ve bu sınıfın aradığı niteliklerini taşımak şartıyla durumlarına uygun kadrolara atanabilirler. Yasama görevinde veya bakan olarak geçirilen her yıl bir kademe ilerlemesi ve her iki yıl bir derece yükselmesine esas olacak şekilde değerlendirilir.
Emeklilik hakkı; Devlet Memurları Kanunu memurun, Devlet için harcadığı uzun hizmet yıllarından sonra sahip olduğu emeklilik hakkını tescil ve teyit etmektedir. Emeklilik, Devlet memurluğunun temel haklarından kabul edilmektedir. İlgili mevzuatta atanmasına engel bir durumu olmayan emekliler, gerekli nitelikleri taşımaları kaydıyla yeniden memurluğa alınabilirler.
YurtTube Sitemize abone olarak yazılarımızdan haberdar olabilirsiniz
